Instrukcje BHP i stanowiskowe – czym są i czemu służą?

Pracownicy uczestniczący w szkoleniach wstępnych lub okresowych w zakresie BHP, nierzadko mają wątpliwości, czym są instrukcje BHP lub stanowiskowe, przez kogo opracowywane i czemu właściwie służą. Warto przybliżyć ten temat.

Co to jest instrukcja BHP?

Instrukcja BHP jest to dokument, który stanowi zbiór ogólnych przepisów, zasad, wskazówek, sposobu działania, które mają dostarczyć pracownikom wiedzę dotyczącą tego, jak postępować wszędzie tam, gdzie mogą występować w środowisku pracy czynniki stwarzające zagrożenia życia lub zdrowia pracownika.

Instrukcje BHP określają najważniejsze aspekty wykonywanej pracy i mające istotny wpływ na bezpieczeństwo i dotyczą wszystkich pracowników zakładu.

Co to jest instrukcja stanowiskowa?

Instrukcja stanowiskowa jest to dokument, który stanowi zbiór reguł dotyczących sposobu bezpiecznego wykonania pracy na danym stanowisku.

Instrukcja stanowiskowa BHP powinna zawierać:

• Cel instrukcji.
• Dla kogo jest przeznaczona.
• Wymagane kwalifikacje i uprawnienia oraz wymogi psychofizyczne i zdrowotne osób wykonujących prace.
• Określenie liczby osób niezbędnych do wykonania pracy lub obsługi.
• Informacje na podstawie, jakich dokumentów została opracowana (instrukcja maszyny lub urządzenia, karty charakterystyki substancji i preparatów niebezpiecznych oraz zewnętrzne i wewnętrzne akty normatywne).
• Krótki opis urządzenia, maszyny, technologii.
• Opis wykonywanych czynności, z uwzględnieniem prac przygotowawczych i zakończeniowych, organizacji prac, w tym: odpowiedzialności, stosowanych technologii, materiałów, narzędzi oraz sygnałów porozumiewawczych itd.
• Występujące i mogące wystąpić zagrożenia oraz narażenia.
• Stosowane środki ochrony zbiorowej i indywidualnej oraz zabezpieczenia i sygnalizacje.
• Wykaz czynności zabronionych.
• Postępowanie w sytuacjach awaryjnych, np.: pożaru, zagrożenia życia lub zdrowia, wypadku, awarii i innych nietypowych sytuacji, albo powołanie się na inne obowiązujące instrukcje szczegółowe.
• Dokumenty związane z instrukcją.

Kiedy opracowuje się instrukcję BHP?

Według prawa, obowiązek opracowania instrukcji BHP wynika z zapisów Działu X Kodeksu pracy i ogólnych przepisów z 26 września 1997r. To z nich dowiadujemy się, iż pracodawca zobowiązany jest udostępnić pracownikom szczegółowe instrukcje i wskazówki dotyczące zagadnień bhp na stanowisku pracy i zawierające:

• instrukcje stosowanych w firmie procesów technologicznych, które stwarzają zagrożenie dla życia lub zdrowia pracownika;
• instrukcje bezpiecznego obchodzenia się z materiałami niebezpiecznymi i szkodliwymi dla zdrowia pracownika;
• instrukcje bezpiecznej eksploatacji maszyn i urządzeń technicznych.

Schemat instrukcji BHP

Instrukcja BHP powinna być sporządzona według określonego schematu:

• czynności, które trzeba wykonać przed rozpoczęciem pracy;
• sposoby bezpiecznego wykonywania pracy;
• czynności do wykonania po zakończeniu pracy;
• zasady postępowania w sytuacjach awaryjnych, stwarzających zagrożenia dla życia lub zdrowia pracowników.

Bardzo ważne jest to, aby instrukcje BHP była zrozumiała dla pracownika i stale dostępne dla pracowników. Natomiast zapisy instrukcji nie powinny naruszać innych obowiązujących przepisów i norm, lecz mają zapewnić bezpieczne wykonanie pracy z zachowaniem wymaganej technologii.

W instrukcjach muszą znaleźć się nie tylko wymagania przepisów, ale również zasady bhp obowiązujące w danym zakładzie.

Należy również pamiętać, że instrukcje powinna być opatrzona podpisami osób opracowujących, opiniujących i zatwierdzających.