Mamy nowe przepisy w sprawie bhp przy urządzeniach energetycznych

Data wpisu 2 grudnia 2019

Po ukazaniu się 21 maja 2018 roku projektu rozporządzenia w sprawie bhp przy urządzeniach energetycznych z proponowanymi zmianami, w końcu mamy nowe rozporządzenie Ministra Energii, które zacznie dopiero obowiązywać od 26 marca 2020 r. Nowe przepisy zastępują dotychczas obowiązujące rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 28 marca 2013 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach energetycznych.

Nowe przepisy nie mają zastosowania dla prac wykonywanych w podziemnych zakładach górniczych (w zakresie uregulowanym przepisami prawa geologicznego i górniczego), a także przy urządzeniach i instalacjach energetycznych w obiektach jądrowych, o których mowa w przepisach prawa atomowego, również przy urządzeniach energetycznych powszechnego użytku w zakresie ich obsługi, oraz przy urządzeniach energetycznych związanych z: ruchem drogowym w zakresie uregulowanym ustawą z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym, żeglugą śródlądową i morską w zakresie uregulowanym ustawą z dnia 21 grudnia 2000 r. i ustawą z dnia 18 września 2001 r. – Kodeks morski.

Ponadto nowe przepisy nie mają zastosowania przy urządzeniach energetycznych, nad którymi prowadzone są prace naukowo-badawcze w jednostkach do tego powołanych a także przy urządzeniach i instalacjach gazowych – w zakresie uregulowanym przepisami w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy budowie i eksploatacji sieci gazowych oraz uruchamianiu instalacji gazu ziemnego.

Przepisy nowego rozporządzenia określają wymagania bhp odnoszące się do wszystkich trzech grup urządzeń elektroenergetycznych, cieplnych, gazowych gdzie w rozumieniu przepisów ustawy Prawo energetyczne – urządzenia energetyczne to urządzenia, instalacje i sieci stosowane w technicznych procesach wytwarzania, przetwarzania, przesyłania, dystrybucji, magazynowania oraz użytkowania paliw i energii.

Jakie zmiany pojawiają się w nowym rozporządzeniu?

urządzenia energetyczne – urządzenia, instalacje i sieci, w rozumieniu przepisów prawa energetycznego, stosowane w technicznych procesach wytwarzania, przetwarzania, przesyłania, dystrybucji, magazynowania oraz użytkowania paliw lub energii;
urządzenia energetyczne powszechnego użytku – urządzenia energetyczne przeznaczone na indywidualne potrzeby ludności lub używane w gospodarstwach domowych;
prace eksploatacyjne – prace wykonywane przy urządzeniach energetycznych z zachowaniem zasad bezpieczeństwa i wymagań ochrony środowiska w zakresie:
- obsługi, mające wpływ na zmiany parametrów pracy obsługiwanych urządzeń energetycznych;
  konserwacji, związane z zabezpieczeniem i utrzymaniem wymaganego stanu technicznego urządzeń energetycznych;
- remontów urządzeń energetycznych związanych z usuwaniem usterek i awarii, w celu doprowadzenia ich do wymaganego stanu technicznego;
- montażu, niezbędne do instalowania i przyłączania urządzeń energetycznych;
- kontrolno-pomiarowym, niezbędne do dokonania oceny stanu technicznego, parametrów eksploatacyjnych, jakości regulacji i sprawności energetycznej urządzeń energetycznych.
prace pomocnicze przy urządzeniach energetycznych – prace niebędące pracami eksploatacyjnymi, do których zalicza się w szczególności prace: budowlane, malarskie, porządkowe, pielęgnacyjne, transportowe oraz związane z obsługą sprzętu zmechanizowanego;
strefa pracy – odpowiednio przygotowane miejsce lub stanowisko pracy w zakresie niezbędnym do bezpiecznego wykonywania prac eksploatacyjnych;
osoba uprawniona – osoba posiadająca kwalifikacje potwierdzone na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne;
osoba upoważniona – osoba uprawniona, wyznaczona pisemnie przez pracodawcę do wykonywania określonych przez niego czynności lub prac eksploatacyjnych,
poleceniodawca – osoba upoważniona, wyznaczona przez pracodawcę do wydawania poleceń pisemnych, posiadająca ważne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku dozoru;
koordynujący – osoba upoważniona, wyznaczona przez poleceniodawcę do koordynacji prac określonych w poleceniu pisemnym, związanych z ruchem urządzeń energetycznych, posiadająca ważne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku dozoru;
dopuszczający – osoba upoważniona, wyznaczona przez poleceniodawcę i upoważniona przez pracodawcę do wykonywania czynności związanych z dopuszczeniem do prac eksploatacyjnych w zakresie przygotowania, przekazania i likwidacji strefy pracy oraz zakończenia pracy, posiadająca ważne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku eksploatacji;
kierujący zespołem – osoba upoważniona, wyznaczona przez poleceniodawcę do kierowania zespołem, posiadająca umiejętności zawodowe w zakresie wykonywanej pracy oraz ważne świadectwo kwalifikacyjne na stanowisku eksploatacji;
zespół – co najmniej dwie osoby wykonujące pracę;
odstęp ergonomiczny – odstęp w powietrzu dopuszczający w ograniczonym zakresie błędy ruchowe i błędy w ocenie odległości przy prowadzeniu prac przy minimalnej odległości zbliżenia, przy uwzględnieniu rodzaju czynności wykonywanych przez osobę, jak i używanych narzędzi;
określenie „prowadzący eksploatację” zastąpiono określeniem „pracodawca”;
instrukcja eksploatacji urządzenia energetycznego lub grup urządzeń energetycznych ma być sporządzana przez pracodawcę, który ma zapewnić jej bieżącą aktualizację;
pracodawca został zobowiązany do ustalenia sposobu ewidencjonowania i kontroli oraz przechowywania sprzętu ochronnego elektroizolacyjnego a także wskazującego napięcie;
zmianie uległ wykaz prac eksploatacyjnych przy urządzeniach energetycznych, stwarzających możliwość wystąpienia szczególnego zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzkiego, zaliczając do nich w szczególności prace:
- wewnątrz zbiorników, kanałów, urządzeń technicznych i w innych niebezpiecznych przestrzeniach zamkniętych urządzenia energetycznego określonych w przepisach w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, w tym w szczególności: w komorach paleniskowych kotłów, kanałach spalin, kanałach powietrza elektrofiltrów, absorberach, walczakach kotłów, kanałach i lejach zsypowych, rurociągach sieci cieplnych oraz w zbiornikach paliw płynnych i gazowych;
- wewnątrz zasobników węgla lub biomasy oraz zasobników pyłu węglowego lub biomasy;
- niebezpieczne pod względem pożarowym, wykonywane w strefach zagrożenia wybuchem;
  w obiegach wody elektrowni i elektrociepłowni, wymagające wejścia do kanałów, rurociągów, rurociągów ssawnych i zbiorników, jak również prace na ujęciach i zrzutach wody wykonywane z pomostów, łodzi lub barek oraz prowadzone pod powierzchnią wody;
- z zakresu konserwacji, remontów, montażu, kontrolno-pomiarowe, wykonywane wewnątrz pylonów lub gondoli oraz prace z zakresu zewnętrznej konserwacji elektrowni wiatrowej;
- z zakresu konserwacji, remontów, montażu, kontrolno-pomiarowe, wykonywane w pobliżu nieosłoniętych urządzeń elektroenergetycznych lub ich części, znajdujących się pod napięciem;
- z zakresu konserwacji, remontów, montażu, kontrolno-pomiarowe przy urządzeniach elektroenergetycznych odłączonych od napięcia, lecz uziemionych w taki sposób, że żadne
  z uziemień nie jest widoczne z miejsca wykonywania pracy;
- w wykopach lub na wysokości;
  z zakresu konserwacji, remontów, kontrolno-pomiarowe, wykonywane przy urządzeniach elektroenergetycznych znajdujących się pod napięciem, z wyłączeniem prac wykonywanych stale przez osoby upoważnione w ustalonych miejscach pracy na podstawie instrukcji eksploatacji;
- z zakresu konserwacji, remontów, kontrolno-pomiarowe, wykonywane w wykopach lub rowach przy gazociągach i innych urządzeniach gazowniczych lub rurociągach sieci cieplnych;
- konserwacyjne, montażowe, demontażowe lub remontowe przy kolejowej sieci jezdnej trakcyjnej;
  przy odłączonych od napięcia lub znajdujących się w budowie elektroenergetycznych liniach napowietrznych, które krzyżują się w strefie ograniczonej uziemieniami ochronnymi z liniami znajdującymi się pod napięciem lub mogącymi znaleźć się pod napięciem, w tym z przewodami napowietrznej sieci trakcyjnej;
- na skrzyżowaniach linii elektroenergetycznych znajdujących się pod napięciem lub mogących znaleźć się pod napięciem i przewodami napowietrznej sieci trakcyjnej;
- przy odłączonym od napięcia torze wielotorowej elektroenergetycznej linii napowietrznej
  o napięciu 1 kV i powyżej, jeżeli którykolwiek z pozostałych torów linii pozostaje pod napięciem;
- konserwacyjne, remontowe lub montażowe przy urządzeniach i instalacjach rozładowczych paliw płynnych i gazowych;
- związane z identyfikacją i przecinaniem kabli elektroenergetycznych;
  na rurociągach wody, pary wodnej, sprężonych gazów, cieczy o nadciśnieniu roboczym równym 50 kPa lub większym, wymagających demontażu armatury lub odcinka rurociągu albo naruszenia podpór i zawiesi rurociągów;
- wymagające odkrycia kadłubów turbin, wymontowania wirników turbiny i generatora lub naprawy i wyważania tych wirników.
okres przechowywania polecenia pisemnego wydłużono z obecnych 30 do 90 dni;
uszczegółowiono zasady dopuszczania do pracy przez dopuszczającego przy organizacji prac eksploatacyjnych na polecenie pisemne;
zabroniono łączenia więcej niż dwóch funkcji jednocześnie przy wykonywaniu prac na polecenie pisemne – łączeniu nie mogą podlegać funkcje dopuszczającego i kierującego zespołem,
z wyjątkiem technologii prac pod napięciem;
po przerwaniu pracy wykonywanej na polecenie pisemne wznowienie tej pracy może nastąpić po ponownym dopuszczeniu do pracy, natomiast nie wymaga się ponownego dopuszczenia do pracy po przerwie, jeżeli w czasie trwania przerwy nie zostało stwierdzone pogorszenie zabezpieczenia strefy pracy oraz warunków bezpiecznego wykonania pracy;
prace przy urządzeniach energetycznych należy prowadzić zgodnie z „instrukcją organizacji bezpiecznej pracy” opracowaną przez pracodawcę.

Podstawa prawna:

1. Rozporządzenie Ministra Energii z dnia 28 sierpnia 2019 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach energetycznych (Dz. U. poz. 1830).