Pytania i odpowiedzi dotyczące kwalifikacji osób zajmujących się eksploatacją urządzeń energetycznych

Poniżej spróbujemy przybliżyć podstawowe zagadnienia związane z wymaganiami dla osób, które zajmują się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci energetycznych.

Które rodzaje urządzeń i instalacji energetycznych przy ich eksploatacji wymagają potwierdzenia posiadania kwalifikacji?

Nie wymaga się potwierdzenia posiadania kwalifikacji w zakresie obsługi urządzeń i instalacji u użytkowników eksploatujących:

  • urządzenia elektryczne o napięciu nie wyższym niż 1 kV i mocy znamionowej nie wyższej niż 20 kW, jeżeli w dokumentacji urządzenia określono zasady jego obsługi;
  • urządzenia lub instalacje cieplne o mocy zainstalowanej nie wyższej niż 50 kW.

Jakie rodzaje urządzeń, instalacji i sieci energetycznych, wymagają posiadanie kwalifikacji do ich eksploatacji?

Rodzaje urządzeń, instalacji i sieci, przy których eksploatacji jest wymagane posiadanie kwalifikacji, określa załącznik nr 1 do rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci (Dz.U.2003.89.828), tj.:

Grupa 1. Urządzenia, instalacje i sieci elektroenergetyczne wytwarzające, przetwarzające, przesyłające i zużywające energię elektryczną:

  1. urządzenia prądotwórcze przyłączone do krajowej sieci elektroenergetycznej bez względu na wysokość napięcia znamionowego;
  2. urządzenia, instalacje i sieci elektroenergetyczne o napięciu nie wyższym niż 1 kV;
  3. urządzenia, instalacje i sieci o napięciu znamionowym powyżej 1 kV;
  4. zespoły prądotwórcze o mocy powyżej 50 kW;
  5. urządzenie elektrotermiczne;
  6. urządzenia do elektrolizy;
  7. sieci elektrycznego oświetlenia ulicznego;
  8. elektryczna sieć trakcyjna;
  9. elektryczne urządzenia w wykonaniu przeciwwybuchowym;
  10. aparatura kontrolno-pomiarowa oraz urządzenia i instalacje automatycznej regulacji; sterowania i zabezpieczeń urządzeń i instalacji wymienionych w pkt. 1-9;
  11. urządzenia techniki wojskowej lub uzbrojenia;
  12. urządzenia ratowniczo-gaśnicze i ochrony granic.

Grupa 2. Urządzenia wytwarzające, przetwarzające, przesyłające i zużywające ciepło oraz inne urządzenia:

  1. kotły parowe oraz wodne na paliwa stałe, płynne i gazowe, o mocy powyżej 50 kW, wraz z urządzeniami pomocniczymi;
  2. sieci i instalacje cieplne wraz z urządzeniami pomocniczymi, o przesyle ciepła powyżej 50 kW;
  3. turbiny parowe oraz wodne o mocy powyżej 50 kW, wraz z urządzeniami pomocniczymi;
  4. przemysłowe urządzenia odbiorcze pary i gorącej wody, o mocy powyżej 50 kW;
  5. urządzenia wentylacji, klimatyzacji i chłodnicze, o mocy powyżej 50 kW;
  6. pompy, ssawy, wentylatory i dmuchawy, o mocy powyżej 50 kW;
  7. sprężarki o mocy powyżej 20 kW oraz instalacje sprężonego powietrza i gazów technicznych;
  8. urządzenia do składowania, magazynowania i rozładunku paliw, o pojemności składowania odpowiadającej masie ponad 100 Mg;
  9. piece przemysłowe o mocy powyżej 50 kW;
  10. aparatura kontrolno-pomiarowa i urządzenia automatycznej regulacji do urządzeń i instalacji wymienionych w pkt. 1-9;
  11. urządzenia techniki wojskowej lub uzbrojenia;
  12. urządzenia ratowniczo-gaśnicze i ochrony granic.

Grupa 3. Urządzenia, instalacje i sieci gazowe wytwarzające, przetwarzające, przesyłające, magazynujące i zużywające paliwa gazowe:

  1. urządzenia do produkcji paliw gazowych, generatory gazu;
  2. urządzenia do przetwarzania i uzdatniania paliw gazowych, rozkładnie paliw gazowych, urządzenia przeróbki gazu ziemnego, oczyszczalnie gazu, rozprężalnie i rozlewnie gazu płynnego, odazotownie, mieszalnie;
  3. urządzenia do magazynowania paliw gazowych;
  4. sieci gazowe rozdzielcze o ciśnieniu nie wyższym niż 0,5 MPa (gazociągi i punkty redukcyjne, stacje gazowe);
  5. sieci gazowe przesyłowe o ciśnieniu powyżej 0,5 MPa (gazociągi, stacje gazowe, tłocznie gazu);
  6. urządzenia i instalacje gazowe o ciśnieniu nie wyższym niż 5 kPa;
  7. urządzenia i instalacje gazowe o ciśnieniu powyżej 5 kPa;
  8. przemysłowe odbiorniki paliw gazowych o mocy powyżej 50 kW;
  9. turbiny gazowe;
  10. aparatura kontrolno-pomiarowa, urządzenia sterowania do sieci, urządzeń i instalacji wymienionych w pkt. 1-9.

Kto może się zajmować samodzielnie eksploatacją urządzeń sieci i instalacji energetycznych?

Eksploatacją urządzeń, sieci i instalacji energetycznych może się zajmować tylko osoba spełniająca wymagania kwalifikacyjne potwierdzone świadectwem wydanym przez komisję kwalifikacyjną, odpowiednim dla stanowisk pracy:

  • eksploatacji – do których zalicza się stanowiska osób wykonujących prace w zakresie obsługi, konserwacji, remontów, montażu i kontrolno-pomiarowym;
  • dozoru – do których zalicza się stanowiska osób kierujących czynnościami osób wykonujących prace w zakresie określonym dla eksploatacji oraz stanowiska pracowników technicznych sprawujących nadzór nad eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci.

Jakie rodzaje prac objęte są wymaganiami kwalifikacyjnymi stawianymi osobom, które te prace wykonują?

Do zakresu prac objętych wymaganiami kwalifikacyjnymi są zaliczane prace w zakresie:

  • obsługi urządzeń, sieci i instalacji energetycznych;
  • konserwacji;
  • remontu;
  • montażu;
  • prac kontrolno-pomiarowych.

Jak prawidłowo zdefiniować poszczególne zakresy prac eksploatacyjnych?

Obsługa – są to czynności mające wpływ na zmiany parametrów pracy obsługiwanych urządzeń energetycznych, polegającej na utrzymaniu w ruchu urządzenia, z zachowaniem zasad bezpieczeństwa i wymagań ochrony środowiska.

Konserwacja – czynności związane z zabezpieczeniem i utrzymaniem wymaganego stanu technicznego urządzeń energetycznych.

Remonty – czynności związane z planem serwisowym wymiany części zużytych urządzenia oraz napraw urządzeń energetycznych związanych z usuwaniem usterek w celu doprowadzenia ich do wymaganego stanu technicznego.

Montaż – są to czynności niezbędne do instalowania i przyłączania urządzeń energetycznych.

Prace kontrolno-pomiarowe – czynności niezbędne do dokonania oceny stanu technicznego, parametrów eksploatacyjnych, jakości regulacji i sprawności urządzeń energetycznych.

Kto ustala wykaz stanowisk pracy objętych wymaganiami kwalifikacyjnymi?

Wykaz stanowisk pracy objętych wymaganiami kwalifikacyjnymi ustala pracodawca.

Jaki jest potrzebny zakres wiedzy wymaganej dla potwierdzenia posiadanych kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci?

Osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci, w celu uzyskania potwierdzenia posiadanych kwalifikacji, powinny wykazać się wiedzą z zakresu:

  • na stanowiskach eksploatacji:
    1. zasad budowy, działania oraz warunków technicznych obsługi urządzeń, instalacji i sieci;
    2. zasad eksploatacji oraz instrukcji eksploatacji urządzeń, instalacji i sieci;
    3. zasad i warunków wykonywania prac kontrolno-pomiarowych i montażowych;
    4. zasad i wymagań bezpieczeństwa pracy i ochrony przeciwpożarowej oraz umiejętności udzielania pierwszej pomocy;
    5. instrukcji postępowania w razie awarii, pożaru lub innego zagrożenia bezpieczeństwa obsługi urządzeń lub zagrożenia życia, zdrowia i środowiska.
  • na stanowiskach dozoru:
    1. przepisów dotyczących przyłączania urządzeń i instalacji do sieci, dostarczania paliw i energii oraz prowadzenia ruchu i eksploatacji urządzeń, instalacji i sieci;
    2. przepisów i zasad postępowania przy programowaniu pracy urządzeń, instalacji i sieci, z uwzględnieniem zasad racjonalnego użytkowania paliw i energii;
    3. przepisów dotyczących eksploatacji, wymagań w zakresie prowadzenia dokumentacji technicznej i eksploatacyjnej oraz stosowania instrukcji eksploatacji urządzeń, instalacji i sieci;
    4. przepisów dotyczących budowy urządzeń, instalacji i sieci oraz norm i warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać te urządzenia, instalacje i sieci;
    5. przepisów dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej, z uwzględnieniem udzielania pierwszej pomocy oraz wymagań ochrony środowiska;
    6. zasad postępowania w razie awarii, pożaru lub innego zagrożenia bezpieczeństwa ruchu urządzeń przyłączonych do sieci;
    7. zasad dysponowania mocą urządzeń przyłączonych do sieci;
    8. zasad i warunków wykonywania prac kontrolno-pomiarowych i montażowych.

Na czyj wniosek przeprowadzany jest egzamin i kto wnosi opłatę egzaminacyjną?

Wniosek o sprawdzenie kwalifikacji wnosi osoba zainteresowana lub jej pracodawca. Opłatę wnosi osoba składająca wniosek.

Kto i w jaki sposób stwierdza spełnienie wymagań kwalifikacyjnych?

Stwierdzenie spełnienia wymagań kwalifikacyjnych następuje w toku komisyjnego egzaminu ustnego.

Co dzieje się, gdy do egzaminu nie przystąpi osoba z przyczyn od niej niezależnych i co dzieje się z opłatą za egzamin?

  1. Jeżeli osoba zainteresowana nie przystąpiła do egzaminu z przyczyn od niej niezależnych, przewodniczący Komisji, na wniosek tej osoby, wyznacza następny termin egzaminu lub zarządza zwrot opłaty.
  2. Opłaty są pobierane w wysokości 10% minimalnego wynagrodzenia za pracę pracowników, obowiązującego w dniu złożenia wniosku.

Jakiej świadectwo kwalifikacyjne oprócz umiejętności zawodowych w zakresie wykonywanej pracy,powinna posiadać osoba wyznaczona przez poleceniodawcę do kierowania zespołem na polecenie pisemne?

Zgodnie z § 5 pkt 1 ppkt. 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci (Dz.U.2003.89.828) – kierujący zespołem powinien posiadać świadectwo DOZORU.

Jakiej karze pieniężnej podlega ten, kto zatrudnia osoby bez wymaganych ustawą kwalifikacji lub nie utrzymuje w należytym stanie technicznym obiektów, instalacji i urządzeń?

Zgodnie z Art. 56. karze pieniężnej podlega ten, kto:

  • zatrudnia osoby bez wymaganych ustawą kwalifikacji;
  • nie utrzymuje w należytym stanie technicznym obiektów, instalacji i urządzeń;

Wysokość kary pieniężnej, nie może przekroczyć 15 % przychodu ukaranego przedsiębiorcy, osiągniętego w poprzednim roku podatkowym, a jeżeli kara pieniężna związana jest z działalnością prowadzoną na podstawie koncesji, wysokość kary nie może przekroczyć 15 % przychodu ukaranego przedsiębiorcy, wynikającego z działalności koncesjonowanej, osiągniętego w poprzednim roku podatkowym.

Niezależnie od kary pieniężnej określonej powyżej, Prezes URE może nałożyć karę pieniężną na prowadzącego eksploatację urządzeń energetycznych, z tym, że kara ta może być wymierzona w kwocie nie większej niż 300 % jego miesięcznego wynagrodzenia.

Recent Posts
Zimowe przepisy i zasady BHP a prace budowlaneInstrukcje BHP